برای این سوره نام‌هایی چون "تکویر"، "إذا الشمس کورت"، و "کورت" یاد شده است. این اسامی به مناسبت تعبیرهایی است که در آیة ابتدایی آن وجود دارد. به اتفاق همة مفسران و اندیشمندان علوم قرآن، سورة کورت، مکی و هفتمین سورهای است، که پس از سورة مسد و پیش از اعلی، بر پیامبر اکرم9 نازل‌شد. این مطلب را تمام جدول‌های مسند، غیرمسند و ترکیبی یاد شده در مقدمه، تأیید می‌کنند. سورة تکویر در ترتیب مصحف رسمی در جزء سی‌ام قرآن، ردیف هشتاد و یکم، بعد از سورة عبس و قبل از سورة انفطار واقع است و 29 آیه دارد.
مقصود سوره
ترغیب مردمِ خواهانِ رشد و قوام شخصیت انسانی به بهره گیری از قرآن.
محتوای سوره
مطالب سوره به دو بخش تقسیم میشود:
1. آیات 1- 14: مشاهدة اعمال در فرجام عالم
خدای متعال در آغاز سوره به تحولات عظیم پایان زندگی در دنیا و نشانه های برپا شدن جهان آخرت توجه می دهد و آخرت را نمایان کننده اعمال حاضر شده هر شخص بر خود او می شمرد.
2. آیات 15- 29: ترغیب به بهرهمندی از قرآن برای برپاشدن شخصیت انسانی
پس از آن‌که در بخش اول سوره روشن شد فرجام اشخاص، نتیجة همان عملی است که انجام داده‌اند و آن‌ها جز محصول عمل خود را درو نمیکنند، انسان به‌طور طبیعی، سراغ برنامة جامعی را خواهد گرفت که در پرتو عمل این جهانی، ناظر به سعادت جهان دیگر باشد. طبعاً چنین برنامه‌ای نمی‌تواند زمینی باشد، پس چاره‌ای جز بهره‌گیری از وحی نیست. لذا با بیان ویژگی‌های جبرئیل و انتساب قرآن به آن فرشتة گرامی، به رد توهمات غلط دربارة پیامبر9 و قرآن می‌پردازد و در نهایت قرآن را منشور هدایت مردم معرفی می‌کند؛ هدایتی که ابعاد شخصیتی انسان را برپا می‌سازد و آن‌ها را به بهره گرفتن از این مائده آسمانی ـ الهی ترغیب می‌فرماید.
ارتباط سوره
تغییر جامعة جاهلی و مهیا کردن حرکت اصلاحی در پرتو معرفی ویژگی های دین اسلام و نشان دادن راههای تحقق آن در صفحه ذهن و صحنه زندگی مردم است. توجه به نقش‌های پروردگار و احساس نیاز به صاحب‌اختیاری اصلاح‌گر و پذیرش مسئولیت در برابر او(سوره علق)، پذیرش رسالت محمد9 و مقاومت نکردن در برابر دعوت او (سوره مزمل)، دغدغة آینده داشتن (سوره حمد) و تنظیم رابطة توحیدی با پروردگار (توحید افعالی، توحیدبندگی و توحید استعانت). اما شرط مهم این تغییر هدایت است. هدایت نشان‌دادن راهکار خروج از اوضاع نامطلوب و حرکت به سمت کمال مطلوب و نجات از آیندة شوم و نامطلوب است. این هدایت، اجباری نیست و برآمده از خواست و اختیار انسان است؛ به عبارت بهتر افراد باید خود، تغییر را بخواهند و ضرورت تغییر را احساس کنند. در سورة حمد از زبان این گروه "هدایت" درخواست شد. خدای متعال پس از آن، در سورة تکویر ضمن بیان نقش عمل در شکل‌گیری آیندة هریک از افراد و تأکید بر انتساب قرآن به خود، مردم هدایت‌طلب را به بهره‌گیری از این کتاب برای ایجاد شخصیت انسانی ترغیب می‌کند. لازم به تذکر است که صرف نظر از مفاهیم تحول آفرین، در تمام سوره های نازل شده تا این زمان گاه بخشی از سوره ها و در مواردی تمام سوره ( همچون سوره مسد) به چالش های پیش آمده برای پیامبر اکرم 6 در راه تبلیغ اسلام توجه شده است.
گام تحول
تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از قرآن به‌عنوان منشور هدایت الهی، با توجه به نقش اعمال در کیفیت حیات رستاخیز.
فضیلت سوره
احادیث متعددى در اهمیت این سوره و تلاوت آن نقل شده است، از جمله آن‌که پیامبر اکرم9 فرمود:
«مَنْ أَحَبَ أَنْ ینْظُرَ إِلَی یوْمَ الْقِیامَةِ فَلْیقْرَأْ إِذَا الشَّمْسُ کوِّرَت؛[1] کسى که دوست دارد روز قیامت به من نظر کند، سورة إِذَا الشَّمْسُ کوِّرَتْ را بخواند.»
این روایت توضیحی بر ترسیم زیبا و روشنی است که قرآن از ارتباط پیامبر با امین وحی و سلامت روانی آن حضرت و کمالات اخلاقی وی دارد. باور به تصویر گزارش شده در سوره قیامت، در رستاخیز به شکل توفیق مشاهده سیمای نورانی آن حضرت ظهور خواهد یافت. در حالی که دیگران از دیدن این سیما محروم خواهند بود.
در حدیثى دیگر از پیامبر اعظم9 مى‌خوانیم:
«من قرأ سورة إِذَا الشَّمْسُ کوِّرَتْ أعاذه اللَّه تعالى أن یفضحه حین تنشر صحیفته؛[2] کسى که سورة إِذَا الشَّمْسُ کوِّرَتْ را بخواند خداوند او را از رسوایی، به هنگام گشوده شدن نامه‌هاى عمل حفظ مى‌کند.»
دقت در مضمون روایت بالا، تناسب آثار گفته شده را با محتوا و مقصود سوره روشن می‌کند. در سورة تکویر، ابتدا به مسئولیت انسان در قبال اعمالش توجه داده و رابطة بین عمل در دنیا و نتیجة آن در آخرت، تشریح میشود. درادامه، مردم به مراجعه به قرآن، برای راهیابی به مسیر درست زندگی ترغیب میشوند. روشن است که با پذیرش و التزام به این محتوا، زمینة عمل و کرداری که موجب رسوایی در رستاخیز باشد، از میان میرود.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.