موسسه و مرکز تخصصی تمهید قم

#نکتهـناب #روشـشناختی

🌹نکته ناب روش شناختی در ذیل سوره توحید
🌸 در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی استاد بهجت پور
👇👇

🌷از مجموعه آیات و سور گذشته معلوم می‎شود که قرآن در مطرح ساختن مسأله‌ی توحید، روش ویژه‎ای را تعقیب نموده است.

این روش بر پایه‎ی نگاه قرآن، به تربیت توحیدی استوار است.

سخن گفتن قرآن از خدا تنها برای این‎ نیست که مردم به معرفت الله برسند، بلکه قرآن از خدا سخن گفته تا مردم بر پایه‎ی معرفت، بندگی کنند و سراسر زندگی خود را متناسب با این اندیشه، سامان دهند: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ؛ رنگ (و نگار) خداوند را (بگزینید) و خوش‏رنگ (و نگار)تر از خداوند کیست؟ و ما پرستندگان اوییم.» (بقره 87/ 138)
ازاین‎رو طرح مسأله‎ی معرفت در لابه‎لای آیات و مناسبت‎هایی که واکنش‎های بندگی باید بروز کند، مطرح می‎شود، و چنان‎که در سیر نزول مشاهده کردید، مباحث توحید ذات و صفات را متأخر از مباحث توحید افعالی و توحید عملی قرار گرفته تا مخاطبان، رابطه‎ی خود با جهان غیب را از نقطه‎ای آغاز کنند که واکنش‎های رفتاری مانند تسلیم، تقوا، عبادت، خشیت و امثال آن را به‎دنبال داشته باشد.
سپس چنان که مشاهده می‎کنید به‎تدریج و از سوره‎ی کافرون تاکنون، تصویر ذات و صفات باری تعالی، روشن‎تر و شفاف‎تر، و پیرایه‎های احتمالی دراین‎باره، دفع میشود.

در آغاز نزول و از سوره‎ی علق، بر صفت‎های آفریدگاری و ربوبیت تکوینی توجه شده، و آن‎ دو، به‎عنوان پایه‎ی ارتباط مردم با جهان معنا و درک ربوبیت تشریعی قلمداد می‎شوند. قرآن با ثابت کردن اضطرار انسان به پروردگار و فقر دربرابر او، مردم را به تسلیم شدن و ترک سرکشی از فرامین ربوبی فرا می‎خواند: (ن. ک: به ترتیب سوره‎های: علق، قلم، مزمل و مدثر/ نزول 1 تا 4). پس از آن، به بیان ارتباط صحیح و شایسته‌ی انسان با پروردگار ‎پرداخته است: (مانند سوره‌ی حمد/ نزول 5).

در گامی دیگر، نقش این رابطه را در پذیرش قرآن، به‎عنوان کلام الهی تبیین میشود؛ قرآنی که انسان را به استقامت شخصیت می‎رساند: (ر. ک: تکویر/ نزول 7). و نقش همراه بودن ذکر پروردگار با نماز، که یک بال رستگاری انسان را رقم می‎زند، بیان می‎شود: (ر. ک: اعلی/ نزول 8).

سپس این نقش‎ها در سوره‎های بعد، به نقش‎های مختلف پروردگار و دست غیب در معادله‎ی میان انسان، دیگران، جهان هستی و پروردگار تبیین شده، و بالأخره با ایجاد این زمینه‎ها و ذکر این‌که او هم‎نوع دیگر معبودها و پروردگارهای ادعایی نیست، مخاطب را برای بحث از ذات و صفات پروردگارآماده نمود؛

بنابراین قرآن به تربیت توحیدی توجه کرده، و این تربیت را پایه‎ی اصلاح انسان قرار داده و اولین واکنش قابل انتظار را بندگی و پرستش دانسته تا در سایه‎ی آن، به‎تدریج چشم انسان به جهان معنا بازتر شود و رفتار وی در ابعاد مختلف زندگی بر این اساس تنظیم شود. «ولله الحمد»

https://eitaa.com/mtamhid