آشنایی با تفسیر تنزیلی در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین “دکتر بهجت پور”

آشنایی با تفسیر تنزیلی در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین “دکتر بهجت پور” 

نویسنده کتاب تفسیر تنزیلی از چاپ سه جلد تفسیر «همگام با وحی» خبر داد و گفت: مهندسی فرهنگی و دینی جامعه و کشف روش‌های تحولی تنها با تفسیر تنزیلی ممکن است.

زمان انتشار: ۱۵م, اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۲۴ ق.ظ | کد خبر: 40811

به گزارش خبرنگار “مجددز” حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، عضو گروه قرآن و حدیث پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از قم، با تأکید بر ضرورت پرداختن به تفسیر تنزیلی گفت: سبک‌های مختلف تفسیر قرآن مانند تفسیر ترتیبی و موضوعی هر کدام کاربردها و مزایایی دارند ولی ما را از پرداختن به روش تنزیلی بی‌نیاز نمی‌کنند.

وی افزود:

گزارش استاد دکتر نکونام از جلسه مناظره استاد بهجت پور و استاد شاکر در موسسه فهیم

گزارش استاد دکتر نکونام از جلسه مناظره استاد بهجت پور و استاد شاکر در موسسه فهیم

این گزارش از سایت استاد دکتر نکونام گرفته شده است و عینا در سایت می آید.

البته بنده ملاحظاتی به عرایض استاد نکونام دارم که به زودی تقدیم خواهم کرد.

متن گزارش استاد نکونام

شنبه 18 اردیبهشت 89

در مؤسسه فهیم در روز شنبه هر هفته ساعت هشت و نیم شب به همت آقای دکتر قاضی زاده سخنرانی های علمی و نقد برگزار می شود. یکی از جلساتی که اخیراً برگزار شد و من در آن شرکت داشتم، سخنران این جلسه حجت الاسلام و المسلمین آقای بهجت پور بود که تفسیری به ترتیب نزول را شروع کرده و اولین جلد آن را با عنوان «همگام با وحی» منتشر ساخته است. ظاهراً این عنوان اقتباس از «همگام با وحی» آقای مهندس بازرگان است که آن هم تفسیری به ترتیب نزول است. منتها ترتیب نزول آقای بازرگان من درآوردی و ذوقی است؛ اما ترتیب نزول آقای بهجت پور روایی است. این سخنرانی یک ناقد هم داشت و آن همکار فاضل آقای دکتر شاکر بود. قرار است، اگر خدا خواهد یک جلسه نیز من در این زمینه بحث کنم.

من گزارش این جلسه را به اختصار و طی نکاتی چند در اینجا آورده و البته نظر خویش را نیز بیان کرده ام.

نخست آقای بهجت پور سخنرانی کرد و نکات آن از این قرار بود:

1. تفسیر تنزیلی تنها یک سبک خاص تفسیر است، با همان منابع و همان روش های رایج تفسیری.

انتشار تفسیر تنزیلی ؛ اصول، مبانی، قواعد، و فوائد

انتشار تفسیر تنزیلی قرآن

تاریخ انتشار : چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۵۵

 

کتاب «تفسیر تنزیلی قرآن؛ به ترتیب نزول» [مبانی، اصول، قواعد و فوائد] به قلم عبدالکریم بهجت‌پور به تازگی از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی روانه بازار کتاب شده است.-

 

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، تفسیر از شریف‌ترین دانش‌های اسلامی است که همزمان با فرود آمدن نخستین آیات شکل گرفت. این سبک تفسیری به انسجام مجموعه آیات هر سوره و معنادار روابط ظاهر و پنهان آیات درونی سوره و سیاق و تناسب میان آن‌ها توجه ویژه می‌کند.

در این سبک تفسیری

 نگاهی به «تفسیر تنزیلی» اثر برگزیده کتاب سال حوزه

 تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۰۶

 

کتاب تفسیر تنزیلی(به ترتیب نزول) اثرحجت الاسلام بهجت پور است که در گروه علمی تفسیر وعلوم قرآن شانزدهمین همایش کتاب سال حوزه به عنوان اثرشایسته تقدیر شناخته شد.

 

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از قم،

یکی از گونه‌های تفسیری، رعایت ترتیب نزول سوره‌ها همگام با فرود آنها بر پیامبر اکرم (ص) است. مدافعان تفسیر تنزیلی

گفت و گوی ایبنا با استاد بهجت پور پیرامون تفسیر تنزیلی

 تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۷ تیر ۱۳۹۳ ساعت ۰۸:۵۷

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ محمد آسیابانی: تفسیر تنزیلی قرآن یکی از روش‌های تقریبا جدید تفسیر قرآن است که نسبت به دیگر شیوه‌های تفسیر فواید بیشتری دارد. یکی از مفسرانی که در ایران این شیوه را پیگیری کرده و قواعد آن را نیز در کتاب‌هایی به مخاطبان آموزش داده حجت‌الاسلام عبدالکریم بهجت‌پور است. 

«تفسیر همگام با وحی» از تالیفات بهجت‌پور در حوزه تفسیر تنزیلی است که منتقدان و پژوهشگران بسیاری بر کامل بودن آن به عنوان یکی از منابع در ارایه اصول تفسیر تنزیلی و بیان تاریخچه این نوع از تفسیر و همچنین نقد منابع پیشین در این موضوع، صحه گذاشته‌اند. نویسنده در این کتاب هدف خود از تفسیر به این شیوه را کشف روش قرآن در مهندسی فرهنگی جامعه عصر نزول به عنوان جامعه و الگوی مدل تحول و مهندسی فرهنگی بیان کرده است. 

 «تفسیر تنزیلی: مبانی، اصول، قواعد و فواید» نیز جدیدترین اثر بهجت‌پور است که در زمستان سال گذشته (1392) منتشر شد. با این مفسر قرآن گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه خواهید خواند.

 
مهم‌ترین کار در تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول سوره‌ها چیست؟

خبر اختصاصی: مقاله بررسی روش فرهنگ ساختن عفاف و پوشش اسلامی درمردم و جامعه معاصر نزول قرآن به نگارش در آمد.

خبر اختصاصی:
ذکر فقط با نام و آدرس سایت:

  مقاله بررسی روش فرهنگ ساختن عفاف و پوشش اسلامی درمردم و جامعه معاصر نزول قران توسط حجت الاسلام بهجت پور به نگارش در آمد.

این مقاله حاصل کار سه ساله استاد و خلاصه ای از کتاب روش قرآن در نهادینه سازی عفاف و پوشش اسلامی است که شامل نظریه ایشان در فرهنگ سازی عفاف و پوشش است و اولین تفسیر موضوعی تنزیلی به حساب می آید.
خلاصه مباحث این تحقیق را خدمتتان عرض می نمایم.
 بنابر دست یافته های این پژوهش، قرآن در شش گام به فرهنگ سازی عفاف و پوشش اسلامی به عنوان بخشی از هویت فردی و اجتماعی مسلمانان پرداخته است.
گام اول در سایه توجه دادن مردم به نعمت های بزرگ پروردگار به تنظیم رابطه ولایی میان بندگان و پروردگاراختصاص دارد و در ادامه با بیان اینکه کمیت مهر و قهرالهی متغیری است که از کیفیت اطاعت پذیری یا سرکشی انسان و سطح وعمق بندگی های او ازفرامین  پروردگار تأثیر می گیرد، بندگان مؤمن را برای  سیر در مراتب بالای خلوص بندگی ترغیب کرد.
در گام دوم  به هشدار در باره عوامل برهم زننده این نظام ارتباطی اشاره کرد و به نقش ابلیس و توطئه های او و سپاهش در این باره توجه داد و روش هایی به منظور مقابله با این دشمن بیان فرمود.
 در گام سوم تبدیل عفاف به عنوان یکی از ویژگی افراد مؤمن مورد توجه قرار گرفت.  و برای توانا شدن مؤمنان در مقاومت بر

ساختار سوره ها در مصحف حضرت علی ع (مشروعیت تفسیر تنزیلی 2)

از دلایل مشروعیت سبک تفسیر تنزیلی ساختار سوره ها در مصحف حضرت علی ع است. با هم مروری بر این موضوع داریم.

مصحف در لغت و اصطلاح

مصحف در لغت
این بخش را از کتاب تفسیر تنزیلی استاد بهجت پور ص 57 تا 59 ذکر می نمایم:
مصحف در اصل لغت به چیزی می‌گویند که صحف و اوراقی را در میان آن جا داده باشند، صحف جمع صحیفه است و آن را برگی خوانند که بر روی آن چیزی نوشته شود. و مصحف محلی است که این اوراق در آن جای می‌گیرد.^[1] معمولاً دو تکه چوب صاف و مانند آن بوده است که برگ نوشته‌هایی را در میان جای می دادند.
این دو تکه را لوحین یا دفتین می‌خواندند.[2] حتی گاهی مصحف صندوقی بوده است و صحف را در آن جای می‌دادند.[3]
هرچند به تدریج اطلاق مصحف بر قرآن غلبه یافت

نحوه سیر تعلیمی و ابلاغی پیامبر اکرم (ص) (مشروعیت تفسیر تنزیلی1)

از دلایل مشروعیت سبک تفسیر تنزیلی سیره تعلیمی و ابلاغی پیامبر اکرم (ص) است.

. نحوه سیر تعلیمی و ابلاغی پیامبر اکرم (ص)

آیات قرآن مجید در نوبت‌های مختلف نزول برایشان خوانده می‌شد و آن حضرت نیز به همین نسبت برمردم تلاوت می‌کردند، آنان را از نظر روحی آماده می‌نمودند وبه تعلیم محتوای آیات و بیان حکمت‌های نهفته درآنها می‌پرداختند.
بر اساس یکی از برداشت‌های معتبر از آیه 15 سوره قیامت معلوم می‌شود که دانش رسول خدا(ص) به محتوای دین در هر موضوعی بیش از آن مقداری بود که در نوبت نزول بر وی فرود می آمد : « لاتحرک به لسانک لتعجل به » البته علامه طباطبائی و تعدادی از معاصران معنای آیه را دانش پیامبر به محتوا ولفظ آیات دانسته‌اند واین دانش را نتیجه نزول دفعی قرآن بر ایشان قلمداد کرده‌اند.[1]
اما دلیل قاطعی بر نزول دفعی قرآن بر پیامبر قبل از نزول تدریجی آیات وجود ندارد. وآنچه محتمل است

برخی از مبانی عمومی تفسیر

برخی از مبانی عمومی تفسیر

برخی از مبانی عمومی تفسیر عبارتند از:
1- الهی بودن الفاظ و عبارات قرآن؛
2- عدم رهیافت خطا در فرایند وحی قرآنی به پیامبر اکرم(ص)؛
3- معصوم بودن پیامبر اکرم(ص) در گرفتن و ابلاغ وحی به مردم؛
4- عدم بروز تحریف در قرآن؛

تعریف مبانی تفسیر

تعریف مبانی تفسیر

مبانی تفسیر پیش فرض‌ها، اصول موضوعه و باورهای اعتقادی یا علمی که پایه فعالیت‌ تفسیری مفسرانند و دلائلی که نظریه تفسیر به ترتیب نزول طبیعی سوره‌ها را توضیح می‌دهند به دو گروه مبانی مشترک و مبانی اختصاصی تقسیم می‌شوند به عبارت دیگر برخی از مبانی تفسیری پیش‌فرض تفسیرند و تعلق خاطری با روش یا سبک تفسیری خاصی ندارند. اما پاره‌ای از مبانی پایه سبک تفسیری ترتیب نزول یادلایل مشروعیت آنند.


منبع: عبدالکریم بهجت پور، تفسیر تنزیلی (به ترتیب نزول) مبانی اصول قواعد و فواید، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1392، ص 47

تعریف مبانی

تعریف مبانی

لغت شناسان مبانی را جمع مبنی به معنی بنیاد، شالوده، بنیان، اساس، پایه و ریشه دانسته‌اند.[1]
آنان این واژگان را با کلمات همچون اصل، قاعده، ضابطه مترادف شمرده ‌اند. - خواهد آمد-
به نظر می‌رسد کلمه مبانی به تدریج

رویکردی نو در تفسیر بر اساس ترتیب نزول

رویکردی نو در تفسیر بر اساس ترتیب نزول

http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,12920

عبدالکریم بهجت‌پور

چکیده:

نویسنده در این نوشتار پس از اشاره به سبک‌های تفسیری، به معرفی روش تفسیر به ترتیب نزول می‌پردازد در این راستا نخست از روایی و اعتبار آن سخن می‌گوید و دلایل متعددی برای اثبات مشروعیت آن می‌آورد سپس به فواید و پیامدهای مثبت این روش در ساحت‌های گوناگون می‌پردازد و در این زمینه به: ۱- کشف روش‌های تحول دینی ۲- کشف مراحل فرهنگ شدن مفاهیم دینی ۳- کشف هندسه تحول دینی مخاطبان ۴- فهم رابطه چالش‌ها با پیام‌های دین ۵- آشنایی با روند تثبیت قلب پیامبر ۶- تقویت نگاه تربیتی و آموزشی به مقوله تفسیر ۷- کاربردهای روش ترتیب نزول در تفسیر و فهم بهتر‌آیات،به عنوان آثار و پیامدهای مهم شیوه ترتیب نزولی یاد می‌کند.

کلید واژه‌ها:

سبک تفسیر/ ترتیب نزول/ تحول دینی/ تفسیر نزولی

پیش‌گفتار

تفسیر تنزیلی (ترتیب نزولی) قرآن یکی از ریشه‌دارترین سبک‌های تفسیر قرآن، همزاد با نزول آیات و سور قرآن بر پیامبر اکرم۹بود.
همین روش در نگارش کامل‌ترین درس گرفته تفسیری از آن حضرت، یعنی مصحف امیرمؤمنان۷ رعایت شد. به دنبال تغییری که در چینش سوره‌ها پدید آمد، تفسیرنگاری مسلمانان تابع ترتیب موجود در مصحف رسمی آنان شد. همچنان که پس از قرن‌ها تفسیر نگاری ترتیبی، نیازهای جدید به منظور کشف نظریه‌ها و دیدگاه‌های موضوعی قرآن، رویکرد موضوعی را موجّه ساخت، امروزه ضرورت دارد تا به کشف هندسه‌های تربیتی و آموزشی بپردازیم و تلاش نماییم تا متد و روش‌های منظم تغییر دینی در چارچوب‌های مستخرج از منبع وحی به دست آید. به نظر راقم این سطور، تفسیر تنزیلی تنها گزینه پیش‌روی مفسران در پاسخ به این ضرورت است.

پیشنهاد موضوع در مبانی تفسیر تنزیلی

 

پیشنهاد موضوع در مبانی تفسیر تنزیلی

 

1. سیره تعلیمی و تبلیغی پیامبر ص در آموزش قرآن چگونه بود؟ 

2. نقد و بررسی مبانی اختصاصی تفسیر تنزیلی با محوریت نظریه استاد بهجت پور

استاد بهجت پور اولین کسی است که در دنیای اسلام مبانی ؛ اصول ؛ قواعد تفسیر تنزیلی را تدوین کرده اند. این سبک به دلیل نوپابودن نیاز به بررسی دارد و از تمامی علاقه مندان و متخصصین قرآنی دعوت می شود تا نقدهای خود را برای این سایت بفرستند.

لطفا جهت مشاوره و راهنمایی در این موضوعات شنبه تا چهارشنبه از ساعت 11 تا 14 با دفتر موسسه به شماره 02532920244 تماس حاصل نمایید.

ترتیب نزول سوره‌های قرآن

ترتیب نزول سوره‌های قرآن

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مقاله ای که بنده در ویکی پدیا نوشته ام.
ترتیب طبیعی قرار گرفتن سوره‌های قرآن در ۲۳ سال نزول قرآن کریم بر اساس روایت‌های موجود در منابع اسلامی

محتویات

    ۱ دستیابی به ترتیب نزول سوره‌ها
        ۱.۱ مقدمه
        ۱.۲ نظریه مختار در جدول ترتیب نزول سوره‌ها
        ۱.۳ گزارش جداول ترتیب نزول سوره‌ها در اسناد اسلامی
        ۱.۴ جداول ترتیب نزول
    ۲ دستیابی به ترتیب نزول آیات
        ۲.۱ ثبت پاره‌ای آیات بر خلاف ترتیب نزول
    ۳ منابع