روش ایجاد تحول فرهنگی اجتماعی با الهام از اهداف قرآن در سیر نزول

نویسنده

استاد عبدالکریم بهجت پور

منبع

فلسفه دین سال هفدهم پاییز 1399 شماره 3 (پیاپی 44)

 

کلید واژه ها: اهداف قرآن، تحول دینی، تربیت قرآنی، ترتیب نزول، تفسیر تنزیلی، روش های قرآنی تحول

 

مصاحبه ایکنا با حجت الاسلام سلطانی ؛ هنجارسازی مفاهیم دینی راهی جز وحی ندارد/ کارکردهای تفسیر تنزیلی در مهندسی فرهنگی

هنجارسازی مفاهیم دینی راهی جز وحی ندارد/ کارکردهای تفسیر تنزیلی در مهندسی فرهنگی

گروه حوزه‌های علمیه ــ پژوهشگر تفسیر تنزیلی با بیان اینکه مهندسی فرهنگی کشور راهی جز وحی ندارد، گفت: تفسیر تنزیلی همگام با وحی از روی تفنن نوشته نشده بلکه ضرورت است، از این رو از منتقدان این تفسیر می‌خواهیم نگاه عمیق‌تری به این تفسیر و مقدمه مفسر آن داشته باشند.

کد خبر: ۳۸۶۵۶۹۲

تاریخ: ۱۴ دی ۱۳۹۸ - ۰۹:۳۲

به گزارش ایکنا، پس از انتشار مقاله استاد حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی در مورد تفسیر تنزیلی و لرزان دانستن پشتوانه علمی این تفسیر، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سلطانی، پژوهشگر و محقق و از شاگردان استاد عبدالکریم بهجت‌پور، نویسنده تفسیر همگام با وحی(تفسیر تنزیلی) همچنین از شاگردان حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی، به توضیحاتی در مورد این تفسیر، وجوه تمایز آن با تفاسیر دیگر و تفاوت‎ها و تمایز بین این سبک نوپدید تفسیری در ایران و در شیعه، با کارهای پیشین اهل تسنن که خارج از ایران در فلسطین و سوریه و مراکش و ... پرداخت.

وی همچنین مرز میان این سبک با نوع نگاه کسانی مانند مرحوم بازرگان و آقای جلال الدین فارسی در آغاز انقلاب تا  کسانی که در این اواخر از اساتید فاضل دانشگاه به تاریخ‌گذاری سوره‌ها علاقه‌مندند و آن را وجهه همت خود قرار داده‌اند را تبیین کرد.

سلطانی از آغازین روزهایی که حجت‌الاسلام بهجت‌پور در سال 80 کار تفسیر همگام با وحی را شروع کردند، در این مسیر 18 ساله، خط به خط در کنار تفسیر همگام با وحی و اعظم آثار دیگر استاد بهجت‌پور بوده و با تاریخ شکل‌گیری تفسیر همگام با وحی و تفاوت این تفسیر با تفاسیر ترتیبی مصحفی موجود و نیز تفاسیر تنزیلی دیگر به خوبی آشنا باشد. در ادامه مشروح این گفت‌وگو از نظر می‌گذرد؛

وی در این گفت‌وگو بیان کرد: استاد بهجت‌پور از همه کسانی که توجه به مباحث تفسیر تنزیلی  و سبک تفسیر همگام با وحی دارند قدردانی می‌کنند، ولی گویا ناقدین محترم ظاهراً همه منابع را دیده‌اند، الا تفسیر همگام با وحی و دیگر آثار استاد بهجت پور را.

سلطانی با اشاره به نظریه استاد بهجت‌پور در مهندسی فرهنگی که در مجله راهبرد فرهنگ شماره 27 که در پاییز 93 با عنوان روش کشف الگوی اسلامی مهندسی فرهنگی منتشر شده است، با طرح این سوال که آیا منتقدین این سبک تفسیری این مقاله را دقیق خوانده‎اند؟ ادامه داد: تفسیر همگام با وحی نه از سر تفنن و ... بلکه از سر یک ضرورت تولید شده است. نویسنده این تفسیر کسی است که خود سالیان سال از ابتدای انقلاب اسلامی در عرصه‌های مختلف مدیریت فرهنگی کشور در حوزه و دانشگاه و کف جامعه مشغول کار فرهنگی بوده و یک سوال ذهن ایشان را همیشه مشغول خود داشته است که ما برای انتقال فرهنگی باورهایمان چه باید بکنیم؟ ما چه باید کنیم که داشته‌های ایمانی جامعه را حفظ کنیم.

تفسیر همگام  با وحی از روی تفنن نیست

وی با بیان اینکه تفسیر تنزیلی دنبال پاسخ به سؤالاتی از این دست است که آیا ما می‎توانیم با بررسی مدل کار پیامبر(ص) در مکه و مدینه و کاری که ایشان در این 23 سال انجام داد، به یک الگو برسیم؟ اضافه کرد: بنده خود شاگرد استاد ایازی بوده‌ام و از ایشان بهره‌های علمی فراوان کسب کردم و هرگز خودم را در جایگاهی نمی‎بینم که بخواهم به عرایض استاد نکته یا نقدی بزنم اما کاش حضرت استاد افراد مختلفی را که با نگاه ترتیب نزولی به کار قرآنی پرداخته‌اند از هم جدا می‌کردند؛ بنده احساس می‌کنم که حضرت استاد، کتب استاد بهجت‌پور خصوصا جلدهای اخیر همگام با وحی را که اوج کار تفسیر تنزیلی است ملاحظه نکرده‌اند.

این پژوهشگر تصریح کرد: مرحوم معرفت در آخرین روزهای حیاتشان به استاد بهجت‌پور فرمودند

خلاصه مصاحبه اختصاصی تفسیر تنزیلی با استاد بهجت پور پیرامون دوره های تحول مسلمانان عصر نزول (قسمت اول)

خلاصه مصاحبه اختصاصی تفسیر تنزیلی با استاد بهجت پور

موضوع مصاحبه: دوره های تحول مسلمانان عصر نزول (قسمت اول)

بسم الله الرحمن الرحیم

سلطانی: استاد محترم شما چنانچه در ابتدای سوره حجر در جلد پنجم تفسیر همگام با وحی و نیز در کتاب شناخت‎نامه تنزیلی سوره‎ها آورده‎اید، معتقدید که سوره ها و آیات قران به تناسب رشد شخصیت مردمی که به دعوت پیامبر اکرم ص و قران پاسخ مثبت می دادند، نازل می شد، هر میزان که مسلمانان رشد می کردند، شرائط اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییر و تحول می شد و گاه حتی متغیرهایی به برنامه تحول افزوده می شد. خدای متعال متناسب با این شرائط و متغیرهایی برای مسلمانان ، پیامبر اکرم ص و حتی معارضان، سیاست ها و رهنمودهایی صادر می کرد. لذا پیشنهاد می دهید که در پژوهش‎های موضوعی تنزیلی در چینش آیات گرد آمده، دسته بندی و جایابی آیات به تناسب این مراحل رشد و تحولات پیرامونی آن تنظیم شود و معتقدید که باید زمینه های اجتماعی و واقعیت خارجی که درپیشرفت مسلمانان عصر نزول به مدد قران اتفاق افتاد، دقت کرد و رابطه ی هر مفهوم را با این دوره ها ی رشد سنجه کرد. 

برای دست یابی به این دوره های رشد اجتماعی مسلمانان که به منظور استقرار فرهنگ اسلامی صورت بسته است، شما از یکی از آموزه های قرآن که دیگران چنین توجهی به آن نداشتند، بهره برده‎اید و آن آیه 29 سوره فتح است. ممکن است کمی این موضوع را باز بفرمایید.

استاد بهجت‎پور: باسلام خدمت شما و قرآن‎پژوهان محترم؛ در مورد موضوعی که مطرح فرمودید باید گفت که: بله، در قران آموزه هایی بدین منظور وجود دارد که ما از آنها تحت عنوان مهندسی‎های معکوس قرآن یاد می‎کنیم که مهم ترین این آموزه‎ها که خدای تعالی فهم آن را نصیب ما کرد، آموزه‎ای است که در سوره فتح 112/ 29 وجود دارد.

در این آیه پیروان پیامبر اکرم (ص) به زراعتی تشبیه شده اند که ابتدا رشدی زیر زمینی داشته تا انکه

اختصاصی بلاگ تفسیر تنزیلی: گفتگو با استاد بهجت پور پیرامون نظریه ایشان در مهندسی فرهنگی قرآن

گفتگوی اختصاصی بلاگ تفسیر تنزیلی با استاد بهجت پور 

گفتگو با استاد بهجت پور پیرامون نظریه ایشان در مهندسی فرهنگی قرآن و کشور و نقش نگاه تنزیلی به قرآن در کشف مهندسی

متن ذیل حاصل گفتگو با استاد بهجت پور است که به صورت متن قابل استفاده برای عزیزان تنظیم کردم و سوالات و گفتگوهای اضافی را حذف کردم.

لطفا به دقت مطالعه بفرمایید. تنظیم این متن خیلی وقت برده است و لطف نمایید در صورت استفاده در جایی به جهت ترویج این نگاه، آدرس بلاگ را مرقوم فرمایید. با تشکر

استاد بهجت پور از مهندسی فرهنگی به عنوان یک صعنت یاد می کنند. صنعتی که با شما قصد سخن از آن را دارم، مرتبط با ترتیب نزول قرآن و کشف روش‎های تحول فرد و جامعه از قرآن است، لذا مطالبی را که به نظر می‎رسد در تشریح مراد از مهندسی مفاهیم دینی مناسب باشد از میان آن گفتگو، به‎عرض می‎رسانم:

در تنظیم متن سعی شد از کتب استاد و نظراتشان در سخنرانی ها و جلسات خصوصی با حلقه تفسیر هم استفاده شود.

مسأله امروز کشور ما آن است که چگونه خط انتقال عناصر فرهنگی شامل مفاهیم، معارف، ارزش‎‎ها و رفتار دینی را سامان دهیم که حداکثر همراهی و استقبال گروه‎های هدف را با خود داشته باشد، رقبای خود را با کمترین هزینه از میدان خارج کند، ومنتج به نتایج ماندگار باشد؟

به عبارت روشن‎تر، چگونه برای خارج کردن جامعه از ناهنجارهایی که عقل‎پسند نیست و اسلام آن‎ها را نمی‎پذیرد، برنامه‎ریزی کنیم و علی‎رغم واقعیت‎های موجود جامعه، و تنوع مردم نسبت به کنارزدن ناهنجاری‎ها اقدام کنیم، و هنجارهای مخالف آن‎ها را جایگزین نمائیم؟ به عرض می‎رساند در جای خود ثابت نموده‎ایم که بدین منظور چاره‎ای جز نگاه تنزیلی (ترتیب نزولی) به قرآن نداریم. (تفسیر همگام با وحی، مقدمه ج1)  

1/1- هدف از پژوهش‎های تنزیلی

هدف اساسی، شناخت روش مناسب و پایدارِ اسلامی، برای تثبیت هنجارها در جان فرد و جامعه و فرهنگ سازی در این حوزه و مقدار سهم این مقوله

بهجت‌پور: مهندسی آیات قرآن، تنها روش علمی در راستای نهادینه‌شدن عفاف است

بهجت‌پور:
مهندسی آیات قرآن، تنها روش علمی در راستای نهادینه‌شدن عفاف است


گروه فعالیت‌های قرآنی: مدیر مؤسسه التمهید قم با اشاره به شیوه‌های غیرعلمی در حوزه عفاف گفت: کشف مهندسی قرآن تنها روش علمی قرآنی است که برای نهادینه کرن عفت و پوشش اسلامی با نگاه به نزول تدریجی قرآن عمل می‌کند.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، حجت‌الاسلام عبدالکریم بهجت‌پور مدیر مؤسسه التمهید قم  در نشست «کشف مهندسی قرآن در حوزه عفاف» که عصر روز گذشته،19 آبان به همت مؤسسه قرآنی اصحاب‌الثقلین اراک برگزار شد هشدار داد: برای رسیدن به نقطه اتکا و روشمند در صیانت از عفاف باید دست به عمل در حوزه عفاف و حیا زد و با بهره‌گیری ازآیات قرآن فعالیت در این حوزه را از حیطه حرف خارج کرد؛ جوانانی که با توطئه دشمن و برنامه‌ریزی‌های آنان دست به هنجارشکنی می‌زنند تنها با شنیدن سخن و نصیحت سربراه نخواهند شد اما اگر ریشه‌ای عمل کرده و از آیات الهی کمک بگیریم قطعاً در آینده نتیجه دلخواه حاصل خواهد شد.